ضرغام اباد    کهگیلویه  و بویراحمد  

آریوبرزن آخرین مدافع دلیرايران و تخت جمشید هنوز  در ياسوج پابرجاست

علارغم شايع پراكني در مورد برداشتن مجسمه آريوبرزن همچنان ميدان آريوبرزن و مجسمه در ورودي شهر ياسوج  پابرجاست به تاريخ 23/11/90

 :آخرین مدافع دلیر تخت جمشید و داریوش سوم هخامنشی که در تنگ تکاب کهگیلویه(در ۱۴کیلومتری غرب دهدشت) راه را بر سپاه اسکندر مقدونی بست و دلیرانه در برابر وی مقاومت نمود .محل اصلی دفاع وی در ارتفاعات کوه گردلو میباشد که با پرتاب تخته سنگهای جیم عرصه را بر سپاه مقدونی تنگ کرد .یکی از مورخین یونانی از زبان اسکندر نقل می کند که اگر چنین مقاومتی در محلهای کارزار قبلی در برابر وی می شد شکست آنها قطعی بود علیرغم دفاع دلیرانه وی یکی ازجاسوسان اسکندر که ایرانی بود نقشه صعود از از اتفاعات را به سپاه اسکندر داد و موجبات شکست وی را فراهم ساخت.

اریو برزن و چند سردارش از جمله آبرادات فرمانده چابک سواران و ارته باذ فرمانده ارابه های داس دار .مم نن فرمانده خدنگ افکنان و آراسب فرمانده زوبین افکنان و استاتیرا دختر داریوش مامور تهیه تدارکات جنگی و تهیه سپاه که هر یک در جبهه های باز یلانی بی همتا  فرماندهانی بی بدیل و مردانی کار کشته و به غایت متهور و سرسخت بودند  آریوبرزن را در این جنگ سرنوشت ساز همراهی می کردند .

شیوه دفاع :لشکریان مدافع در دربند پارس همه گونه تجهیزات از قبیل تیردان ها و ترکش های مفرغی .خدنگ افکنان .زوبین اندازها . زوبین ها با نیزه های داس دار را در اختیار داشتند ضمنا به دستور آریوبرزن که از قبل در پشت دیوار بلند مستحکمی که شخصا دستور ساختن آنرا داده بود الوارهای ضخیم به تعداد بسیار و طناب های کلفت آماده ساخته بودند .

مطابق طرح جنگی آریوبرزن سربازان پارسی این الوارها را با طناب به هم بسته و به صورت جایگاهی در آورده بودند که می توانستند بر روی آنها صدها تخته سنگ درشت قرار دهند . این جایگاههای مملو از سنگها را بعدا به تنه دو درخت بسته بودند که هر وقت لازم بود و دشمنان از پایین معبر تصمیم به عبور را داشتند با قطع نمودن طناب الوارهای بهم متصل شده با غرشی مهیب سنگ ها را به زیر می ریختند و در نتیجه تعداد زیادی از مقدونیان را خرد و متلاشی می کردند .

بر فراز قله و دامنه کوه نیز درختان بسیاری از نوع بلوط و انجیر هندی و ....روئیده بودند که به دفاع مدافعان کمک زیادی می نمود که از پشت آنها مقدونیان را به زیر تیر می گرفتند .

فرجام :

سپاهیان اسکندر چون با حریف سختی برخورد کردند ناگاه در آن حوالی چوپان پارسی را پیدا کردند و با وعده مقداری سکه طلا راه شکست آریوبرزن را از وی خواستند .اما چوپان وطن خواه چون از نقشه آنها اطلاع یافت آنان را به راهی بیراهه هدایت کرد .اما این بیراهه گرچه برای آنها رنج و مشقت بسیاری داشت ولی به طور تصادفی از پشت سر سپاه آریوبرزن درآمدند و حمله به آنها را آغاز نمودند و نیروهای هم که در مکان روبروی سپاه آریو برزن بودند نیز از طف مقابل حمله را شروع کردند . سرانجام تعداد زیادی از سپاهیان آریوبرزن کشته شدند . آریوبرزن سعی کرد تا خود را قبل از رسیدن اسکندر به تخت جمشید بدانجا برساند ولی سپاهیان دو فرمانده اسکندر به نامهای آمین تاس و فیلوتاس مانع از تحقق این امر خطیر گشتند و سرانجام سپاه مقدونی تخت جمشید را به تصرف خود درآورد .